Youth on wall

Ο Chris Killip γεννήθηκε το 1946 στο Douglas της Βρετανικής νήσου Man. Στα 16 του χρόνια αφήνει το σχολείο και ξεκινά τα πρώτα του φωτογραφικά βήματα ως φωτογράφος στις παραλίες του νησιού. Αναζητώντας μια καλύτερη φωτογραφική τύχη φτάνει στο Λονδίνο όπου εργάζεται ως βοηθός φωτογράφου στη διαφήμιση. Η πρώτη του επίσκεψη σε έκθεση φωτογραφίας, στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης το 1969, τον έκανε να συνειδητοποιήσει ότι το φωτογραφικό μέσο θα μπορούσε να έχει έναν υψηλότερο σκοπό, πέραν των εφαρμογών του σε μια βιομηχανία παροχής υπηρεσιών. Έτσι, γύρω στο 1970 γίνεται ανεξάρτητος φωτογράφος περνώντας στον χώρο της φωτογραφίας ντοκουμέντου της οποίας η πολιτικοκοινωνική διάσταση τον εκφράζει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Την περίοδο από το 1973 ως το 1985 φωτογραφίζει στις Βορειοανατολικές περιοχές της Αγγλίας τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις που προκάλεσε στην εργατική τάξη, η ωμή και ακραία πολιτική της πρωθυπουργού Μάργκαρετ Θάτσερ. Γίνεται ο χρονικογράφος της αργής και σταθερής πτώσης της βιομηχανικής Βρετανίας με τις φωτογραφίες του να συνθέτουν την οπτική ιστορία της βίαιης μετάβασης στην μετα-βιομηχανική εποχή μέσα από την διάλυση και την εγκατάλειψη. Με μια μηχανή μεγάλου φορμά που τον κάνει «ακίνητο» και αυστηρά «προσηλωμένο» περιδιαβαίνει τον Βρετανικό βορρά και δημιουργεί εικόνες-μετωνυμίες. Συγκλονιστικά οπτικά «μέρη» ενός ζοφερού «όλου» φτιαγμένου από τη βάναυση οικονομική πολιτική της Θάτσερ, καθ’ όλα εχθρική αλλά και εξοντωτική για την Βρετανική εργατική τάξη. Το 1988, η συγκεκριμένη φωτογραφική δουλειά εκδίδεται σε ένα φωτογραφικό λεύκωμα με τίτλο «In Flagrante», («Επ’ αυτοφόρω»). Το λεύκωμα περιλαμβάνει 50 ισχυρού αντίκτυπου φωτογραφίες και γίνεται ένα από τα πιο σημαντικά έργα του φωτογραφικού χώρου. Συνειρμικά, οι φωτογραφίες του φαίνεται να βρίσκουν έμπνευση σε αυτές των φωτογράφων του 1930 Paul Strand, Walker Evans, Bill Brandt, August Sander. Το «In Flagrante» αποτελεί ορόσημο στην μεταπολεμική φωτογραφία και στέκει ισότιμα δίπλα στο «The Americans» του Robert Frank ως ένα καλλιτεχνικό «έγγραφο» της εποχής το οποίο συνέβαλλε αποφασιστικά στην σχηματοποίηση της φωτογραφικής κουλτούρας των 70s και 80s. Αξίζει να σημειωθεί πως το 1989 ο Killip παίρνει το διεθνές Φωτογραφικό βραβείο Henri Cartier Bresson, μια από τις πλέον σημαντικές διακρίσεις. Τέλος, πιστεύω πως αυτό το βιβλίο φαίνεται να μας προσφέρει έναν τρόπο να σκεφτούμε για το πώς μοιάζει και η δική μας φτώχεια σήμερα. Η φωτογραφία «Νεολαία στον τοίχο» που παρουσιάζεται εδώ είναι μια εικόνα απελπισίας. Ο Killip έχει την σπάνια ικανότητα να συλλαμβάνει κάτι περισσότερο από μια στιγμή στο χρόνο. Αυτό που πραγματικά συλλαμβάνει είναι η ουσία ολόκληρης της ζωής αυτού του νεαρού. Μέσα στη φωτογραφική εικόνα μπορούμε να διαβάσουμε την ιστορία της ζωής του. Για αυτό και μόνο το λόγο δεν είναι ξένος προς εμάς. Χωμένος μέσα στα φθαρμένα σχολικά του ρούχα και στις Doc Martin μπότες του συμπυκνώνει την ανέχεια και το αδιέξοδο των χρόνων της Θάτσερ. Είναι προφανώς ένας μαθητής, καθισμένος κάπου ανάμεσα σε γκρίζους τοίχους που μάλλον κρυώνει. Μόνο που οι συσπάσεις των μυών του προσώπου του σε συνδυασμό με τη θέση των χεριών του υποδηλώνουν μια έντονη ψυχολογική κατάσταση. Πάντως, όση δυστυχία κι αν υπάρχει εδώ αυτό δεν είναι ταπεινωτικό. Το μυαλό μπορεί την ίδια στιγμή μέσα από την σκληρότητα αυτής της εικόνας να ανασύρει την ανάμνηση της ελπίδας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της υπερηφάνειας. Ο Chris Killip διδάσκει στο Τμήμα Οπτικών Τεχνών του Πανεπιστημίου του Harvard από το 1991. Το 2015 ο εκδοτικός οίκος Steidl έκανε μια νέα έκδοση της αρχικής δουλειάς με τίτλο αυτή τη φορά «In Flagrante II».

Κείμενο: Δημήτρης Τσεβάς.